Αρχαίοι Λουσοί
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Οι Λουσοί ήταν μία σημαντική πόλη της Αρκαδικής Αζανίας, με ιερό πανελλήνιας εμβέλειας. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά της προεκτάσεως των Αροανίων ορέων (Χελμού) και συγκεκριμένα στις δυτικές υπώρειες του Λούσιου όρους ή Προφήτης Ηλίας, στη κοιλάδα των Σουδενών, μεταξύ Κύναιθας και Κλείτορος. Η κοιλάδα εκτείνεται κατά μήκος της δυτικής πλευράς των βουνών και μοιάζει με λεκάνη, από την οποία τα ύδατα δεν εκβάλλουν. Στις δυτικές υπώρειες του βουνού Προφήτης Ηλίας ή Λούσιον όρος υπάρχουν και σήμερα οι λεγόμενες καταβόθρες και από εδώ, όπως υποστηρίζεται, το νερό κατέληγε υπογείως στον Αροάνιο ποταμό. Η ύπαρξη της πόλης των Λουσών και η οικονομία της εξαρτιόταν από αυτή τη κοιλάδα.
Το 1886 πρώτος ο Γ. Παπανδρέου εντόπισε την πραγματική θέση του ναού και της πόλης. Το 1898 και 1899 με άδεια της Ελληνικής Κυβέρνησης οι W. Reichel και A. Wilhelm ανασκάπτουν στο λόφο το ιερό. Η ανασκαφή έφερε στο φως τα θεμέλια του ναού και των κυριοτέρων οικοδομημάτων του ιερού, περιορίστηκε δε στο ιερό και δεν επεκτάθηκε στην πόλη, η οποία βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο. Η ανασκαφή του ιερού συνεχίστηκε το 1981 υπό την εποπτεία της Διευθύντριας του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Βερόνικας Μητσοπούλου-Leon και από το 2000 υπό την εποπτεία του νέου Διευθυντή του, Georg Ladstätter. Ξεκίνησαν συμπληρωματικές ανασκαφές στα θεμέλια του ναού της Αρτέμιδος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η χρονολόγησή του, και ο Georg Ladstätter εκπόνησε νέο σχέδιο της κάτοψης του ναού. Επιπλέον, ανατολικά του ναού της Αρτέμιδος, έφεραν στο φως αποθέτη με σημαντικό αριθμό αναθημάτων, που χρονολογούνται στην Υστερογεωμετρική και Αρχαϊκή περίοδο, και μακρόστενο κτίριο, πιθανώς ναό προγενέστερο του μεγάλου ναού.
Τα τελευταία χρόνια ο Georg Ladstätter πραγματοποιεί ανασκαφές στο κέντρο της αρχαίας πόλης των Λουσών, όπου εντόπισε τα θεμέλια ενός περίπτερου ναού και μιας ελληνιστικής στοάς.
Στη θέση «Φούρνοι» ανασκάφηκαν δύο οικίες των ελληνιστικών χρόνων με πήλινες εστίες και λουτρά με λουτήρες. Τα ευρήματα μας παρέχουν μαρτυρίες για την καθημερινή ζωή και την ντόπια παραγωγή.