Οικογένεια Σοφιανόπουλων

Στην Ευρώπη ο Παναγιώτης Σοφιανόπουλος ήλθε σε επαφή με τις προοδευτικές ιδέες του καιρού του τις οποίες αποδέχθηκε και διαμόρφωσε την δική του φιλοσοφική στάση. Από το 1836 ως το 1854 εξέδιδε το περιοδικό «Πρόοδος». Παράλληλα εκδόθηκαν από τον Σοφιανόπουλο το ίδιο διάστημα δύο ακόμη περιοδικά, «ο Σωκράτης» (1838-1848) και «ο Νέος Κόσμος» (1849-1854). Το 1842 ανατύπωσε την μετάφραση του έργου του Βεκκαρία «Περί αδικημάτων και ποινών» και κατά διαστήματα δημοσίευε φυλλάδια, συχνά με ψευδώνυμο. Οι νεωτεριστικές ιδέες του Σοφιανόπουλου, που αναπτύσσονται στα δημοσιεύματα του, προκάλεσαν την αντίδραση ηγετικών κύκλων και της Εκκλησίας. Το 1838 καταδικάστηκε σε φυλάκιση επτά μηνών για άρθρο του που θεωρήθηκε ότι στρεφόταν εναντίον του Όθωνος, και τον Μάιο του 1844 η Ιερά Σύνοδος αφόρισε το βιβλίο του «Ο Ευαγγελισμός της Προόδου». Στα άρθρα του κατηγορούσε τους ισχυρούς της γης, οι οποίοι σε καμιά ιστορική περίοδο δεν ενδιαφέρθηκαν για τον λαό και διακήρυττε ότι η κοινωνία, όπως είχε διαμορφωθεί στην εποχή του, θα καταστραφεί, γιατί εξυπηρετείται μόνο το μερικό συμφέρον και όχι το κοινό συμφέρον του λαού που παντού και πάντοτε βρίσκεται σε άθλια κατάσταση. Υποστήριζε ότι στην θέση των κοινωνιών που θα καταστραφούν θα έλθουν οι «συντροφικές κοινωνίες», που θα ικανοποιούν τις ανάγκες όλων των ανθρώπων, θα τους παρέχουν μόρφωση και θα τους καθιστούν ευτυχείς. Στην «συνεργατική πολιτεία» οι επαναστάσεις και τα πολιτικά και κοινωνικά εγκλήματα θα εκλείψουν. Θεωρείται επίσης ο πρώτος Έλληνας φεμινιστής, όπως έγραφε «πρέπει να λείψουν τα μεταξύ γυναικός και ανδρός διαφράγματα, τα οποία επύκνωσεν η δεισιδαιμονία και η υποκρισία και αι γυναίκες είναι ανάγκη να κυβερνούν τας ανθρωπίνους κοινωνίας μαζί με τους άνδρας».

Νικολέτος Σοφιανόπουλος, αγωνιστής τού 1821, Σοπωτό Καλαβρύτων

Αδελφός του λόγιου ιατρού Παναγιώτη Σοφιανοπούλου. Γεννήθηκε στο Σοπωτό Καλαβρύτων. Το 1824 διορίστηκε φρούραρχος στο κάστρο Χλουμουτσίου της Ηλείας και κατά την διάρκεια τού εμφύλιου πολέμου τάχθηκε στο πλευρό των Ρουμελιωτών αντικυβερνητικών και ιδίως του Ιωάννη Γκούρα. Τον Ιανουάριο τού 1825 στάλθηκε να συλλάβει τον Ασημάκη Φωτήλα και τον Παλαιών Πατρών Γερμανό. Ο Φωτήλας διέφυγε και ο Σοφιανόπουλος κατευθύνθηκε προς τα Νεζερά, στην Μονή Χρυσοποδαρίτσας, όπου συνέλαβε τον Παλαιών Πατρών Γερμανό. Λίγες μέρες αργότερα πέθανε από αιμορραγία και ο θάνατος του θεωρήθηκε ότι οφειλόταν σε κατάρα τού ιεράρχη, τον οποίο είχε ταλαιπωρήσει κατά την πορεία προς την Γαστούνη.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΟΗΕ

Ιωάννης Σοφιανόπουλος, νομικός και πολιτικός (Σοπωτό Καλαβρύτων 1887 - Αθήνα 1951)

Γόνος της ιστορικής οικογένειας των Σοφιανόπουλων από τα Καλάβρυτα. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και άσκησε την δικηγορία μέχρι το 1926. Κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους διετέλεσε διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το 1913 μετείχε ως μέλος - νομικός σύμβουλος της επιτροπής για την χάραξη των ελληνοσερβικών συνόρων. Το 1914 διορίστηκε γενικός γραμματέας του Δήμου Αθηναίων και το 1917 γενικός γραμματέας τού Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Το 1918 υπήρξε οικονομικός - τεχνικός σύμβουλος τής ελληνικής αντιπροσωπείας στο Συνέδριο τής Ειρήνης στο Παρίσι και κατά τα έτη 1919 - 1920 αρχηγός της ελληνικής αποστολής στα εργατικά συνέδρια που συνήλθαν στην Ουάσινγκτον και την Γενεύη. Το 1924 επισκέφθηκε την Σοβιετική Ένωση και κατόπιν τις Βαλκανικές χώρες. Τις εντυπώσεις του από τα ταξίδια του στην Βαλκανική δημοσίευσε στο βιβλίο «Πώς είδα τη Βαλκανική» (Αθήνα 1927). Το 1930 ίδρυσε την «Αγροτική Ομάδα». Μεταξύ των αρχών του προγράμματος του ήταν και η υποστήριξη της συνεργασίας με τους λαούς της Βαλκανικής και την Σοβιετική Ένωση. Στις εκλογές της 29ης Σεπτεμβρίου 1932 και της 5ης Μαρτίου 1933 εξελέγη βουλευτής Σερρών. Καταδικάστηκε ερήμην σε ισόβια δεσμά ως συμμέτοχος και συνοργανωτής του βενιζελικού στρατιωτικού και πολιτικού Κινήματος τού 1935. Μετά την αμνηστία, που απονεμήθηκε από τον βασιλιά Γεώργιο Β' μετά την Παλινόρθωση, συνέπηξε σε συνεργασία με αριστερά κόμματα «Λαϊκό Μέτωπο» του οποίου ηγήθηκε. Μετά την επιβολή της Δικτατορίας της 4ης Αυγούστου εκτοπίστηκε σε νήσους του Αιγαίου, αργότερα όμως έλαβε άδεια να αναχωρήσει για την Γαλλία, από όπου επανήλθε το 1940. Επί Κατοχής συνελήφθη και φυλακίστηκε επί μακρόν. Μετά την αποφυλάκιση του ίδρυσε νέα κομματική ομάδα αριστερών με τον τίτλο «Νεοδημοκρατική Ένωσις Αριστερών» και τελικά πέτυχε να διαφύγει στην Μέση Ανατολή (1943). Έλαβε μέρος στο Συνέδριο του Λιβάνου (Απρίλιος 1944) ως εκπρόσωπος της «Νεοδημοκρατικής Ε­νώσεως Αριστερών», όπου υποστήριξε την ανάγκη συνδιαλλαγής του πολιτικού κόσμου. Ανέλαβε το Υπουργείο Εξωτερικών στις 3 Ιανουαρίου 1945, στην κυβέρνηση Νικόλαου Πλαστήρα, και προήδρευσε στην Διάσκεψη της Βάρκιζας (1945). Στην συνέχεια διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Π. Βούλγαρη.Η επιλογή του Σοφιανόπουλου που ήταν και διαπρεπής νομικός, υπαγορεύθηκε από την ανάγκη αντιπροσώπευσης της χώρας στα κρίσιμα συνέδρια της ειρήνης, καθώς όλοι αναγνώριζαν στο πρόσωπό του ότι ήταν ο πιο κατάλληλος πολιτικός για να χειριστεί με επιδεξιότητα και αποτελεσματικότητα τις εθνικές υποθέσεις. Ο Ιωάννης Σοφιανόπουλος πρέσβευε ότι και οι μικρές χώρες θα μπορούσαν να διαδραματίσουν έναν ανεξάρτητο ρόλο στο μεταπολεμικό κόσμο και να μην αποτελούν δορυφόρους των μεγάλων δυνάμεων. Θεωρείται μάλιστα και ο "προφήτης" της δημιουργίας του "Τρίτου Κόσμου". Όπως αναφέρει ο Άγγελος Αντωνόπουλος στον πρόλογο του βιβλίου του λογοτέχνη Σωτήρη Πατατζή «Ιωάννης Σοφιανόπουλος, ένας επαναστάτης χωρίς επανάσταση», ο Καλαβρυτινός πολιτικός είχε πει ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει ακόμη και η έδρα των Ηνωμένων Πολιτειών. "Δεν είναι η Ελλάδα που οργάνωσε πρώτη τις Αμφικτιονίες; Δεν είναι η Ελλάδα που έδωσε το σημερινό πολιτισμό; Έλαβε μέρος στην πρώτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών που συνήλθε στο Σαν Φρανσίσκο και ως αρχηγός της ελληνικής αντιπροσωπείας υπήρξε πρόεδρος της επιτροπής που συνέταξε τον Καταστατικό Χάρτη τού Ο.Η.Ε. "Η προσφορά του στην επιτροπή αυτή αναγνωρίσθηκε πανηγυρικά από όλους και εξυμνήθηκε κατά τρόπο ασυνήθιστο στη διεθνή διπλωματία. Λίγο πριν αναχωρήσει από την Αμερική, ο πρόεδρος Τρούμαν τον δέχθηκε στο Λευκό Οίκο για να του εκφράσει την εκτίμησή του "διά το έξοχον έργον που επετέλεσεν ως πρόεδρος μιας από τις πλέον σημαντικάς επιτροπάς της διασκέψεως" όπως έλεγε επί λέξει το σχετικό ανακοινωθέν". Είναι χαρακτηριστικό αυτό που είχε δηλώσει ο υφυπουργός εξωτερικών της Γιουγκοσλαβίας Στόγιαν Γκαβρήλοβιτς για τον Σοφιανόπουλο: "Δια της προσηλώσεώς του εις τας ηθικάς αρχάς κατέλαβε θέσιν μεταξύ των πρωταγωνιστών των μικρών εθνών, τα οποία εις την επικράτησιν των αρχών αυτών στηρίζουν όλας τας ελπίδας των...". Μια πρωτοβουλία του Ιωάννη Σοφιανόπουλου, που τελικά απέβη πολύτιμη στην προώθηση των εθνικών μας θεμάτων, έμελε να τον φέρει σε διάσταση με ορισμένους κυβερνητικούς κύκλους στην Αθήνα. Χρησιμοποιώντας ένα διπλωματικό ελιγμό συντάχθηκε στις 30 Απριλίου 1945 με τη σοβιετική θέση στο θέμα της εισδοχής της Αργεντινής στα Ηνωμένα Έθνη σύμφωνα με την οποία έπρεπε να μην εγκριθεί η είσοδος αυτής της χώρας στον ΟΗΕ, όπως ζητούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Μεγάλη Βρετανία,  μέχρις ότου διευκρινιστούν οι σχέσεις της με τη χιτλερική Γερμανία. Ποιός ήταν ο σκοπός και ποιό το αποτέλεσμα αυτής της διπλωματικής πρωτοβουλίας του Έλληνα υπουργού εξωτερικών; «Εξασφάλισε, αναφέρει ο Σωτήρης Πατατζής, την ένθερμη υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης στο ζήτημα της Δωδεκανήσου, της ίδιας αυτής Σοβιετικής Ένωσης που πριν από λίγο καιρό φαινόταν διατεθειμένη να υποστηρίξει πιο πολύ τις ιταλικές ή τις τουρκικές απόψεις στο ζήτημα αυτών των νησιών». Αυτό ήτανε το τελικό αποτέλεσμα του "σκανδάλου" και της "προδοσίας" που διέπραξε ο Σοφιανόπουλος με την ψήφο της Αργεντινής. Παραιτήθηκε από το χαρτοφυλάκιο των Εξωτερικών στις 24 Ιουλίου 1945 γιατί ήλθε σε αντίθεση προς την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης. Ανέλαβε και πάλι το Υπουργείο Εξωτερικών στην κυβέρνηση Θ. Σοφούλη (22 Νοεμβρίου 1945 – 29 Ιανουαρίου 1946). Τότε ακριβώς γινόταν στο Παρίσι η διάσκεψη για τις γερμανικές επανορθώσεις. Στην Ελλάδα επιδίκασε ποσό πολύ μικρότερο από εκείνο που ζητούσε ενώ ικανοποίησε άλλες χώρες, όπως την Τσεχοσλοβακία που δεν είχαν πάθει τις δικές μας καταστροφές. Αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του ο Σοφιανόπουλος διαμαρτυρήθηκε γι' αυτή την άδικη μεταχείριση της Ελλάδας. Δήλωσε ότι θα έφερνε το θέμα στα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ και στην κρίση της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Δεν έτρεφε όμως αυταπάτες. Γνώριζε ότι οι εθνικές μας διεκδικήσεις χρειάζονταν μια "νέα γραμμή πλεύσεως" μια άλλη εξωτερική πολιτική, που ο ίδιος δεν είχε την πολιτική δύναμη, ούτε το χρόνο να ασκήσει... Στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950 συνέπηξε εκ νέου με τα αριστερίζοντα κόμματα την «Δημοκρατική Παράταξη» και εξελέγη βουλευτής Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Ο Ιωάννης Σοφιανόπουλος υπήρξε σοσιαλιστής και ρωσόφιλος και στηρίχθηκε σε γεωπολιτικές θεωρίες που δεν είχε την δυνατότητα να μεταβάλει σε πολιτική πρακτική. Έφυγε από τη ζωή στις 27 Ιουλίου 1951, σε ηλικία 64 ετών, από ανίατη ασθένεια.